I. Khái niệm:

Tế bào gốc = stem cell = tế bào có khả năng phân chia không ngừng(immortal) và biệt hóa thành tất cả các loại tế bào trong cơ thể có nguồn gốc từ lớp ngoại bì, trung bì, nội bì (pluripotent). Tb gốc không biệt hóa cho đến khi nó nhận tín hiệu thích hợp để phát triển thành 1 loại tế bào chuyên biệt.
Có tiềm năng ứng dụng rất lớn trong y khoa
Liên quan đến luật pháp và y đức

II. Lịch sử phát triển:

• Evan và Kaufman, 1981 phát hiện ra tb gốc
• Bongso 1994: thành công trong việc phân lập tb gốc từ phôi người
• Thompson 1998: nuôi cấy thành công tb gốc trong môi trường nhân tạo
• Gearhart 1998 : thành công trong việc phân lập tb gốc từ những tb gốc sinh dục
• Josefson 1999: lấy tb gốc từ các mô trong cơ thể
• Ngày nay: thành công trong phân lập và nuôi cấy tb gốc  ở 3 loại động vật là chuột, khỉ, người
• Reubinoff 2001: thành công trữ đông  tb gốc
• Những TT đang nghiên cứu tb gốc ở Mỹ, Úc, Israel, Singapore

III. Phân loại tb gốc:

• Tb gốc từ phôi người ( embryonic stem cells = ES cells )
• Tb gốc từ các tế bào mầm sinh dục ( embryonic germ cells = EG cells )
• Tb gốc từ một số mô trong cơ thể ( adult stem cells = AS cells )
• ES và EG cells đang được nghiên cứu nhiều hơn AS cells

ES cells: thu từ phôi người ngày 5-6 sau thụ tinh = giai đoạn phôi nang ( blastocyst), từ lớp inner cell mass ( ICM ), có thể phân chia hàng trăm lần, biệt hóa thành tất cả những dòng tế bào trong cơ thể như tim, thần kinh, xương khớp, thận, da….

EG cells: được lấy từ gờ sinh dục ( gonadal ridge ) ở thai 7-9 tuần. Trong quá trình phát triển, gờ sinh dục sẽ biệt hóa thành buồng trứng hay tinh hoàn, còn những tế bào gốc sinh dục sẽ thành trứng hay tinh trùng . EG cells có khả năng phân chia 70-80 lần
AS cells: là những tb không biệt hóa, được tìm thấy trong mô đã biệt hóa của cơ thể người. AS đã được biết cách đây vài chục năm, như tế bào máu. AS cells có khả năng phân chia và biệt hóa thành các tế bào chuyên biệt của loại mô gốc ban đầu. Nguồn gốc của AS cells chưa được biết rõ, thấy ở tủy xương, máu ngoại vi, não, giác mạc…, một số có thể biệt hóa thành mô khác với mô ban đầu của nó, như tb từ mô mỡ, cơ, thần kinh…

IV. Ứng dụng trong y khoa

• Ghép tạng : cung cấp các bộ phận thay thế cho các cơ quan bị tổn thương
• Điều trị bệnh Parkinson, chấn thương cột sống, tiểu đường hay suy tim..
• Nghiên cứu khoa học các giai đoạn sớm trong quá trình phát triển phôi người để giải thích được nguyên nhân gây ra dị dạng thai nhi, bất thường nhau thai, bất thường gây sẩy thai… nhờ tìm hiểu các yếu tố về di truyền phân tử có thể dẫn đến các bất thường nầy
• Thử nghiệm thuốc mới: sau khi biệt hóa tb gốc thành tb chuyên biệt, người ta nc tác động của thuốc trên những tb nầy
• Công nghệ di truyền: hiện nay đã thành công  thay thế hay đưa thêm một số gen vào tb gốc chuột. Nếu làm được ở người sẽ  có 1 điều trị mới, triệt để những bất thường về gen

V. Khó khăn hiện tại:

• Trở ngại kỹ thuật và y đức
• Một số yếu tố tăng trưởng
• Tìm tác nhân đặc hiệu quyết định quá trình biệt hóa
• Yếu tố miễn dịch : thải ghép. Cần thành lập ngân hàng tb gốc, mỗi cá nhân có 1 dòng tb gốc cho riêng mình

Phản đối từ phía tôn giáo, phong trào phụ nữ. Viện Sức Khỏe Quốc Gia Mỹ đưa ra tiêu chuẩn NC phát triển tb gốc chỉ được thực hiện ở phôi còn dư của cặp vơ chồng điều trị vô sinh. NC tb gốc chỉ được dùng điều trị ( therapeutic clonning) chứ không được tạo ra 1 cá thể hoàn chỉnh ( reproductive clonning )